رادیوگرافی اکلوزال
رادیوگرافی اکلوزال یکی از روشهای تخصصی تصویربرداری داخلدهانی است که برای مشاهده بخشهای وسیعتری از فک بالا یا پایین نسبت به تصاویر پریاپیکال و بایتوینگ استفاده میشود. این تکنیک، امکان بررسی ساختمانهای عمقی دهان—بهویژه نواحی قدامی فک، دندانهای نهفته، تودهها و اجسام خارجی—را فراهم میکند و به همین دلیل در تشخیص بسیاری از مشکلات پیچیده کارایی بسیار بالایی دارد.
این نوع تصویربرداری در کلینیکهای رادیولوژی تخصصی و بهخصوص در مراکزی که دستگاههای دیجیتال پیشرفته دارند، با کیفیت بالا و دقت زیاد انجام میشود.
رادیوگرافی اکلوزال چیست؟
رادیوگرافی اکلوزال (Occlusal Radiography) نوعی تصویربرداری داخل دهانی است که در آن فیلم یا حسگر بزرگتری داخل دهان قرار میگیرد و بیمار آن را بین دندانها نگه میدارد.
برخلاف تصاویر پریاپیکال که فقط یک یا دو دندان را نشان میدهند، رادیوگرافی اکلوزال نمای وسیعی از بخشهای جلویی فک یا نواحی خلفی را با جزئیات بالا ارائه میدهد.
به کمک این روش میتوان موارد زیر را مشاهده کرد:
- دندانهای نهفته یا اضافی
- ضایعات استخوانی، کیست یا تومور
- محل دقیق اجسام خارجی
- شکستگیهای فک
- الگوی رویش دندان در کودکان
- ساختار کف دهان و سقف دهان
انواع رادیوگرافی اکلوزال
رادیوگرافی اکلوزال به طور کلی در دو دسته اصلی انجام میشود:
۱. اکلوزال فک بالا (Maxillary Occlusal View)
این تصویر نمای وسیعی از نواحی زیر را نشان میدهد:
- سقف دهان
- دندانهای قدامی فک بالا
- دندانهای نهفته یا رویشنیافته
- سینوسهای قدامی (به صورت محدود)
- ضایعات استخوانی فک بالا
در این تکنیک پرتوی X با زاویه مناسب از بالا تابیده میشود تا بیشترین جزئیات ممکن ثبت گردد.
۲. اکلوزال فک پایین (Mandibular Occlusal View)
این روش برای بررسی موارد زیر کاربرد دارد:
- کف دهان
- دندانهای قدامی فک پایین
- سنگ غدد بزاقی (بهویژه غدد زیرزبانی)
- شکستگیهای فک پایین
- ارزیابی موقعیت دندانهای نهفته پایین
کاربردهای رادیوگرافی اکلوزال
تصویربرداری اکلوزال یکی از ابزارهای مهم تشخیصی است که در موارد زیر بسیار مفید است:
۱. شناسایی دندانهای نهفته
این تصویر بهترین گزینه برای مشاهده دندانهای:
- نیش نهفته
- دندانهای اضافه (Supernumerary)
- دندانهای رویشنیافته کودکان
۲. تشخیص و ارزیابی ضایعات استخوانی
برای بررسی:
- کیستها
- تومورهای خوشخیم
- ضایعات التهابی
- تحلیل یا تخریب استخوان
۳. تشخیص شکستگیهای فک
در تصادفات یا تروما، رادیوگرافی اکلوزال میتواند شکستگیهای:
- ناحیه قدامی فک
- نواحی زیرزبانی
- بخشهای میانی استخوان فک
را با دقت بالا نشان دهد.
۴. تشخیص سنگ غدد بزاقی
یکی از مهمترین کاربردهای این تصویر، شناسایی سنگهای غدد بزاقی زیرزبانی است. این سنگها در تصاویر معمولی قابل رؤیت نیستند؛ اما در اکلوزال با وضوح بالا دیده میشوند.
۵. بررسی الگوی رویش دندان در کودکان
برای ارزیابی:
- موقعیت جوانههای دندانی
- مسیر رویش
- فاصله و فضاهای موجود
- وجود دندانهای اضافی یا کمبود دندان
مزایای رادیوگرافی اکلوزال
- نمای گستردهتر نسبت به سایر تصاویر داخلدهانی
- تشخیص دقیق ضایعات عمقی
- ثبت ساختارهای استخوانی با حداقل تحریف
- دوز اشعه کمتر در مقایسه با پانورکس یا CBCT
- مناسب برای کودکان به دلیل سادگی انجام
- کاربردی در ارزیابیهای ارتودنسی و جراحی دهان
مزایای دریافت نوبت در رادیولوژی تخصصی دهان، فک و صورت دکتر میرزایی
برخی از افراد به دلیل مشغله های زیاد فرصت ندارند در طول روز برای دریافت خدمات تصویربرداری به کلینیک مراجعه نمایند. اما شما میتوانید در هر ساعت از شبانه روز برای دریافت نوبت به وبسایت مرکز دکتر میرزایی مراجعه نمایید. ما یک کلینیک خاص هستیم که همه روزه پذیرای شما هستیم. چنانچه یک مورد اورژانسی داشته باشید یا یک ویزیت معمولی، ما همیشه آماده خدمترسانی به شما هستیم. 😊
مراحل انجام رادیوگرافی اکلوزال
- بیمار روی صندلی مینشیند و تکنسین توضیحات لازم را ارائه میدهد.
- حسگر یا فیلم مخصوص داخل دهان قرار میگیرد.
- بیمار باید آن را بهآرامی بین دندانها نگه دارد.
- پرتو از زاویه مشخص تابیده میشود.
- تصویر بهصورت دیجیتال ذخیره شده و به دندانپزشک ارسال میگردد.
آمادگی قبل از رادیوگرافی اکلوزال
- برداشتن اشیای فلزی اطراف دهان
- اطلاعرسانی در صورت بارداری
- شستشوی دهان برای وضوح بهتر تصویر
- پیروی از دستورالعملهای تکنسین هنگام قرار دادن حسگر
نکات مهم بعد از تصویربرداری
- نیازی به مراقبت یا محدودیت خاصی نیست.
- بیمار میتواند بلافاصله نزد دندانپزشک یا جراح مراجعه کند.
- تصاویر و گزارش کامل در اختیار پزشک قرار میگیرد.
چه افرادی بهتر است رادیوگرافی اکلوزال انجام دهند؟
- کودکان با مشکلات رویشی
- افراد دارای دندان نهفته یا اضافی
- بیماران با احتمال وجود سنگ غدد بزاقی
- افراد دچار تروما یا ضربه به فک
- بیماران مشکوک به کیست یا تومور
- کسانی که نیاز به بررسی دقیق ناحیه قدامی فک دارند
موارد منع انجام یا احتیاط
- بارداری (بهویژه سهماهه اول)
- افراد با محدودیت دهانبازکردن شدید
- بیماران ناتوان در نگهداشتن حسگر داخل دهان
رادیوگرافی اکلوزال یا پریاپیکال؟ کدام بهتر است؟
| مورد بررسی | بهترین انتخاب |
|---|---|
| بررسی ساختارهای عمقی | اکلوزال |
| بررسی دقیق ریشه یک دندان | پریاپیکال |
| بررسی کل فک | پانورکس |
| دقت سهبعدی | CBCT |
انواع رادیوگرافی داخل دهانی | خارج دهانی | فتوگرافی پزشکی و دندانپزشکی | در رادیولوژی تخصصی دهان، فک و صورت دکتر میرزایی
جمعبندی
رادیوگرافی اکلوزال یکی از پیشرفتهترین انواع تصویربرداری داخلدهانی است که امکان مشاهده دقیق ساختارهای عمقی فک، دندانهای نهفته، ضایعات استخوانی و سنگهای غدد بزاقی را فراهم میکند. این روش، سریع، بدون درد و بسیار مؤثر است و بهعنوان یکی از ابزارهای اصلی در تشخیص و برنامهریزی درمان در دندانپزشکی کودکان، ارتودنسی و جراحی دهان استفاده میشود.
